‘Het draait om mij.’ Deze zin krijgt tijdens de Systemische Werkplaats Onderwijs van 17 mei 2017 een andere, verrassende betekenis. Een blog over verschijnen als mens in de rol van bestuurder/leidinggevende.
Inzichten
Inzichten die voortkomen uit de opstelling en uit de systemische analyse na afloop:
- ‘Het draait om mij’ gaat in essentie over ‘wie ben ik als mens in mijn werk’
- Durf te verschijnen als mens, voordat je een rol aanneemt
- Durf voor te leven, zodat je een voorbeeld voor een ander kan zijn
- Durf te verschijnen, zodat anderen zich tot jou kunnen verhouden
- Verschijnen is een traag proces, dat zorgvuldigheid vraagt
- Onderzoek de overdracht en de tegenoverdracht in het proces van verschijnen
- Bij rust in het systeem kan iedereen verschijnen en kan iedereen zijn plek vol innemen
- Durf dank te zeggen als bestuurder/leidinggevende, daarmee geef je een voorbeeld voor anderen
Verkennen
We beginnen zittend in een kring en verkennen met elkaar hoe de zin ‘Het draait om mij’ ons raakt. Het roept allerlei associaties op: “Draaien, vind ik een mooi woord”, “Wie is ‘mij’?”, “Ik mag helemaal mijn plek innemen” en “Ik heb er een haat-liefdeverhouding mee, omdat het egocentrisme oproept”.
We onderzoeken ook met het lijf wat ‘Het draait om mij’ betekent. Een deelnemer gaat in het midden staan. Hij neemt het verschil waar in hoe de kring draait: als de handen vast zijn, wil hij tegenin gaan draaien. Een andere deelnemer stelt voor dat de deelnemers draaien zonder elkaars handen vast te houden. Als we dit doen, voelt de deelnemer in het midden chaos ontstaan.
Iemand neemt nog een initiatief, dat kritische reacties oproept bij andere deelnemers. We reageren op elkaar zonder echt naar elkaar te luisteren en te verbinden. De begeleider stelt iets voor dat niet door alle deelnemers wordt gedragen. We gaan er weer bij zitten, de energie lekt weg. Ieder heeft een eigen standpunt en er lijkt een impasse te ontstaan. “Ah, dit is precies, zoals het bij mij op school gaat, bij mij in mijn team”, roept een van de deelnemers uit.
Zichtbaar worden
We pakken de draad weer op waar er energie was: met het lichaam onderzoeken we verder wat ‘Het draait om mij’ betekent. Iemand stelt voor om elkaar heen te gaan draaien. Uit dit draaien ontstaat een beeld van een representant die maar een been kan verzetten en met verve een klein vlakje bij haar voeten verdedigt.
Er komen onder anderen Leerlingen in het veld, Liefde verschijnt, Visie heeft een plek, er verschijnt een Bestuurder die zich realiseert dat hij iets moet doen. Hij heeft alleen geen idee wat of hoe, de paar pogingen tot het maken van contact met de Leerlingen lopen op niks uit. En steeds zijn de ogen op hem gericht. Hij moet iets doen.
Er zijn twee kantelmomenten in de opstelling. De eerste is als de Bestuurder erkent dat er iets uit het verleden is dat hij zelf niet kent en waarvan hij zich beseft, dat hij dit toch heeft te erkennen en een dankzegging heeft uit te spreken. De Bestuurder voelt zich op dit moment sterk. Een Leerling geeft terug dat dit voorbeeldgedrag belangrijk is, ‘omdat ik zo leer hoe ik verantwoordelijkheid neem en me volwassen kan gedragen.’
Het tweede kantelmoment is wanneer er een representant verschijnt die lijkt te staan voor Spiegel. De Bestuurder vraagt: “Wie ben jij?”. In eerste instantie aan de Spiegel. Dan wordt duidelijk dat hij deze vraag via de Spiegel aan zichzelf stelt: “Wie ben jij?
Er komt een nieuwe representant in de opstelling De menselijke kant van de bestuurder , naast de Bestuurder die duidelijker zichtbaar wordt als De rol van bestuurder. Met De menselijke kant van de bestuurder kunnen de Leerlingen wel – al is het nog wat onwennig en schoorvoetend – contact maken. De menselijke kant van de bestuurder realiseert zich dat hij voorzichtig en in juiste afstemming het contact mag maken. Zodra De rol van de bestuurder zichtbaar wordt, is het contact met de leerlingen weg. Het is wel duidelijk dat De menselijke kant van de bestuurder en De rol van bestuurder bij elkaar horen.
Het lied van Trijntje Oosterhuis ‘Ken je mij’ sluit aan bij deze avond.
Verslag door Femmy Wolthuis en Sander Galjaard
Met dank aan alle aanwezigen voor de mooie inzichten
17 mei 2017