Sander schrijft: “Al een tijdje worstel ik met de plek en de houding van de systemisch onderzoeker. Hoe kan ik fenomologische onderzoek doen als ik zelf onderdeel ben van het onderwijssysteem. Hoe oordeelloos ben ik? Hoe waardevrij kan ik kijken naar een systeem waar ik ook helemaal ingezogen ben? Is oordeelloos kijken niet al zelf een oordeel?
Om dit te onderzoeken stel ik voor om op de systemische werkplaats van 24 juni een aantal systemische rollen rondom het onderwijs op te stellen: de systemisch onderzoeker, de systemisch consultant, de systemische ouder en de systemisch leerkracht. Ik ben nieuwsgierig wat zich aandient.
Wat zich ontvouwt…..
De verschillende rollen positioneerden zich rondom het onderwijs, allemaal op gelijke afstand. Er is rust en stilte in de opstelling, zonder beweging.
De systemisch adviseur wil het onderwijs uitdagen, maar het onderwijs lijkt niet te reageren. De systemisch onderzoeker heeft een fixatie op de buik van het onderwijs, kijkt het (aan)gezicht van het onderwijs niet aan. De systemische leerkracht heeft het idee ‘het allemaal maar te moeten doen’. De systemisch ouder kijkt naar boven, met de blik op de religie.
Het onderwijs voelt zich bekeken aan alle kanten en spreekt de zin uit: “Er gebeurt ontzettend veel bij ons, maar jullie zien het niet altijd.” Het valt het onderwijs zwaar dat alle blikken op haar gericht zijn en het onderwijs gaat zitten. Daar schrikt de systemische ouder van. Dat mag niet gebeuren. “Het onderwijs moet wel blijven staan.”
Het onderwijs heeft bedding nodig, waarna een nieuw element in de opstelling komt. Het blijkt de overheid te zijn, die achter het onderwijs gaat staan. Dit geeft steun aan het onderwijs.
Zoals in elke opstelling waar het kind niet aanwezig is, wil het kind zich aandienen. Ook nu pakt een van de deelnemers de representantenrol van het kind op. Nu wordt het onderwijs wakker en maakt contact met het kind. De anderen staan er nog steeds omheen.
Een ander element dat zich aandient, is het systemisch experiment. Met dit element komt ook speelsheid, lol en creativiteit de opstelling in. Het kind en het onderwijs zijn allebei verbonden met het systemisch experiment. Daar waar de systemisch consultant geen contact kreeg met het onderwijs, krijgt het systemisch experiment wel contact.
| “Ik werd blij van het systemisch experiment en toen het onderwijs aangaf dat het weliswaar misschien niet direct zichtbaar was maar dat het wel degelijk in beweging is, maakte dat me heel blij en tegelijkertijd zei ik, dat moet het onderwijs dan wel met ons communiceren zodat we weten van de beweging die nog niet zichtbaar is.”Systemische ouder |
Systemische analyse
Het systemische experiment en niet alle partijen/rollen maakt verbinding met het onderwijs. Het onderwijs voelt zich van alle kanten bekeken, weet innerlijk dat het met heel veel ontwikkeling bezig is, maar laat dat nog onvoldoende zien naar de buitenwereld.
Uit de verslagen van de representanten lijkt het erop, dat persoonlijke vraagstukken nauw verweven zijn met de onderwijsvraagstukken. In dat licht kan ook het buitensluiten van het kind gezien worden: de leraar sluit zijn eigen innerlijk kind buiten.
In de opstelling voelt het onderwijs zich beoordeeld. Er is liefde nog voor het onderwijs om meer balans te brengen. Oordeel en liefde gaan hand in hand.