(en kom in je kracht)
De Systemische Werkplaats Onderwijs vindt deze keer plaats op de Parel in Amersfoort, waar we het thema ‘volwassenheid’ onderzoeken.
Om maar met de deur in huis te vallen: de inzichten van deze Systemische Werkplaats Onderwijs kunnen voor een bommetje in het onderwijs zorgen, vooral bij leraren. Verder lezen?
Bij deze Werkplaats is er ruimte voor vragen uit het veld. We
gaan aan de slag met een vraag van de directeur van een basisschool. Hij vertelt,
dat hij regelmatig met zijn leerkrachten in gesprek gaat over werkdruk en het
lerarentekort. Hij spiegelt zijn leerkrachten als hij vindt, dat de leerkracht
te weinig ‘nee’ zegt of te veel uren maakt.
In de hectische decembermaand (Sinterklaas en Kerst) vraagt hij zijn team om
een najaarsverslag te schrijven. Hij vraagt zich af: ”Hoe zet ik mijn
leerkrachten in hun kracht, in de context van de werkdruk? Op het moment van de vraagstelling speelt op
school, dat leerkrachten het najaarsverslag invullen voor de kinderen en
ouders.
De directeur vraagt representanten van zichzelf, de leerkracht, de leerling en het najaarsverslag. De directeur zet hen dicht bij elkaar. Voor geen van deze drie is dit een prettige situatie. Het lijkt of ze met elkaar verstrikt zijn. De representant van de directeur heeft behoefte om hen te ontwarren en uit elkaar te halen. Hij zegt letterlijk tegen de leerkracht: ‘Je mag de loyaliteit naar de leerling loslaten’. Voor de leerkracht is dit een prettige beweging, hij kan ontspannen, omdat hij vanaf dat moment vol in zijn kracht komt te staan.
Vervolgens lijkt er iets te ontbreken in het systeem. We testen met het inbrengen van de ouders en de moeder en de vader of er iets verandert in de opstelling. Er komt inderdaad een beweging op gang. De ouders zijn nieuwsgierig naar de leerkracht maar het najaarsverslag staat nog tussen leerkracht en ouders in. Ouders geven aan dat ze direct contact prettiger vinden. Er groeit over een weer vertrouwen.

Het najaarsverslag blijkt een bron van informatie over het kind te zijn in de relatie ouders-leerkracht en krijgt ook betekenis als de bestuurder in het systeem komt. Het lijken dan data te zijn, die belangrijk zijn voor de relatie bestuurder-directeur.
Ondertussen staat het kind te kijken naar wat er zich afspeelt en komt tot rust als er meer balans in het systeem komt. Dit kan gebeuren als iedereen zijn (volwassen) plek neemt: leerkracht, directeur en ouders.
Volwassenheid voor de leerkracht betekent, dat hij zijn loyaliteit naar het kind loslaat en volledig op zijn eigen autonome plek komt te staan, waar hij zijn leiderschap kan nemen in het bijgevoegd figuur. Dit is tevens het eindbeeld van de opstelling.
Volwassenheid voor de directeur betekent in deze opstelling, dat hij zowel de mannelijke- en de vrouwelijke energie kan insluiten in zijn leiderschap. Dit is direct gelinkt aan zijn lidmaatschap in zijn familie van oorsprong. Hoe hij als kind daar zijn plek daar heeft genomen, klinkt door in zijn leiderschap. Als hij het mannelijke en vrouwelijke kan insluiten, kan hij leiding nemen en hoeft hij niet te managen.
Femmy Wolthuis en Sander Galjaard
November 2019