Woensdag 27 september 2017, bestuurskantoor locatie SPO Utrecht
Een schoolleider uit het primair onderwijs brengt een vraag in over leiderschap binnen zijn bestuur: hoe verhouden het oude en nieuwe leiderschap zich tot elkaar?
Er staan twee leiders in de opstelling. Het Hoofd der School en schoolleider. Successievelijk worden het kind, het team, het bestuur en het ministerie ingebracht.
Inzichten uit de opstelling
- Er is een machtsstrijd tussen de twee leiders op één plek
- Kinderen willen geen machtsstrijd en gaan tussen de leiders instaan, als buffer
- Als het team in de opstelling komt, neemt het team de plek in tussen de leidinggevenden, als buffer
- Het team is in verwarring en wordt gemangeld tussen het oude en nieuwe schoolleiderschap
- De machtsstrijd ontneemt de essentie van het onderwijs de adem
- De essentie van het onderwijs is een gevoel, wat iedereen kent, maar bijna geen taal aan kan geven
- Het Hoofd der School staat voor vertrouwd en zeker. Het lijkt schijnveiligheid te bieden
- Het nieuwe leiderschap is boos, omdat het niet gesteund wordt door de bestuurder. Hij verwijt de bestuurder dat hij wegkijkt
- Ook OCW kijkt weg naar een andere kant, dan het onderwijsveld
- Het nieuwe leiderschap heeft de blik gericht op het onderwijs van de toekomst
- Politiek, bestuurder en schoolleiding lijken allemaal een andere stip op de horizon te hebben.
- Er ontstaat ontspanning in de opstelling wanneer het team bij de kinderen en de ouders gaat staan
- Het oude leiderschap is gebaat bij rookgordijnen, want dan wordt er niet op hem gelet
- Het ouder leiderschap is alleen bang voor de zakelijke manager, die kan hij namelijk niet beïnvloeden
Systemische analyse
In de opstelling hebben we verschillende type leiderschap gezien
- Vaderlijk leiderschap bij het Hoofd der School. Dit lijkt gekoppeld te zijn aan de familiecultuur en de menselijkheid in het onderwijs. Valkuil is verstoppen
- Persoonlijk leiderschap: dit lijkt gekoppeld te zijn aan echt, authentiek en volwassenheid
- Manager: dit lijkt gekoppeld te zijn aan taakgerichtheid en empowerment. De valkuil is droppen of over de schutting gooien
- CvB: dit lijkt gekoppeld te zijn aan focus. De valkuil is geen verbinding met het veld
- Team: dit lijkt gekoppeld te zijn aan zorg en verbinding. De valkuil is een te grote jas aantrekken
In het leiderschap lijkt een transformatie plaats te vinden van een politieke/familiaire cultuur naar een meer zakelijke cultuur
Conclusies
Als iedereen zijn stuk/verantwoordelijkheid neemt, kan het gaan stromen.
De weg van transformatie is via het menselijke.
De vraag aan OCW: wil je de transformatie leiden?
De schoolleider heeft zijn focus te houden op de essentie, waarbij hij mogelijk andere mensen in de school inschakelt voor andere rollen van leiderschap.
Verslaglegging Sander Galjaard